Việc rèn luyện các nét cơ bản ngay từ mầm non là bước đệm quan trọng giúp trẻ làm quen với chữ viết ở lớp 1. Khi nắm vững các nét như nét thẳng, nét cong, nét móc, nét khuyết,… trẻ sẽ dễ dàng ghép chữ, viết đúng mẫu và đẹp hơn. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách viết các nét cơ bản cho trẻ, giúp phụ huynh và giáo viên đồng hành hiệu quả trong quá trình tập viết của bé.
1Trẻ mấy tuổi có thể tập viết nét cơ bản?
1.1 Mục tiêu khi trẻ tập viết
Thông thường, trẻ có thể bắt đầu làm quen với việc tập viết các nét cơ bản từ 5 tuổi, khi kỹ năng vận động tinh (khả năng điều khiển các cơ nhỏ ở bàn tay, ngón tay) đã phát triển đủ để cầm bút và điều khiển nét.
Ở giai đoạn này, mục tiêu không phải là viết chữ hoàn chỉnh mà là:
- Làm quen với cách cầm bút đúng.
- Luyện các nét cơ bản (thẳng, cong, móc, xiên…) qua trò chơi, tô màu, nối hình.
- Tăng khả năng phối hợp tay - mắt, kiên nhẫn và tập trung.
Khi trẻ bước sang 5 - 6 tuổi và chuẩn bị vào lớp 1, việc viết các nét cơ bản sẽ thuận lợi hơn, giúp trẻ viết chữ đúng ngay từ đầu.
Các nét cơ bản khi luyện viết chữ
1.2 Hướng dẫn trẻ cách cầm bút đúng
Bài học đầu tiên và quan trọng nhất là hướng dẫn trẻ cách cầm bút đúng. Cách cầm bút chuẩn là dùng ba đầu ngón tay: ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa.
Cách cầm bút cụ thể:
- Ngón giữa đặt ở dưới bút, giữ bút ở khoảng nửa thân bút, hơi ngay đốt trên cùng của ngón tay.
- Ngón trỏ đặt ở phía trên đầu bút.
- Ngón cái đặt ở bên ngoài, giúp kẹp chắc bút.
Bút nghiêng khoảng 45 độ so với mặt giấy, nghiêng về phía thân người, đầu bút thẳng hàng với vai và cổ tay thẳng so với cạnh vở.
Khi cầm bút, tay phải giữ thả lỏng, không nên bóp chặt bút hoặc gầm bàn tay. Tránh hiện tượng ngón trỏ đè lên ngón cái hoặc cả hai tay siết chặt lấy nhau.
Việc điều khiển bút đúng nằm ở ngón tay lên xuống để viết chữ, không phải đưa cánh tay lên xuống. Vị trí cầm bút nên ở hơi cao hơn hõm tay một chút, không nên cầm quá sâu vào lòng bàn tay.
Hướng dẫn cách cầm bút đúng cho trẻ chuẩn bị vào lớp 1. Nguồn: Lớp học của Lá
3Hướng dẫn trẻ tập viết các nét cơ bản
Ba mẹ nên cho bé tập các nét cơ bản bằng vở 4 ô ly. Đây là “khung chuẩn” giúp bé canh được chiều cao và độ rộng của nét chữ, tránh viết nghiêng lệch hoặc sai tỷ lệ.
Đầu tiên, ba mẹ cần xác định số thứ tự đường kẻ dọc và đường kẻ ngang theo hình minh hoạ dưới đây, mục đích là để:
- Giúp con định vị đúng vị trí viết: Khi biết rõ “đường số mấy” (ví dụ: đường kẻ ngang 1, 2, 3, 4, 5) và “cột số mấy” (đường kẻ dọc), trẻ sẽ đặt bút chính xác ở điểm bắt đầu của từng nét.
- Hướng dẫn chiều cao và độ rộng của nét chữ: Việc xác định số thứ tự giúp ba mẹ chỉ cho con nét chữ cần cao bao nhiêu ô, rộng bao nhiêu cột, tránh viết quá to hoặc quá nhỏ.
- Tạo thói quen viết chuẩn: Trẻ sẽ biết nét nào phải chạm đường kẻ nào, từ đó giữ chữ thẳng hàng, đều đặn.
Số thứ tự đường kẻ ngang
Số thứ tự đường kẻ dọc
2.1 Nét sổ thẳng
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 3, tại giao điểm với đường kẻ dọc số 3.
- Viết nét thẳng xuống dưới đến đường kẻ ngang số 1 rồi dừng bút.
Hình minh hoạ nét sổ thẳng
2.2 Nét ngang
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 2, tại giao điểm với đường kẻ dọc số 2.
- Viết nét ngang sang phải đến giao điểm với đường kẻ dọc số 4 rồi dừng bút.
Hình minh hoạ nét ngang
2.3 Nét xiên trái
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 3, tại giao điểm với đường kẻ dọc số 3.
- Viết nét chéo xuống bên trái, kết thúc tại đường kẻ ngang số 1.
Hình minh hoạ nét xiên trái
2.4 Nét xiên phải
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 3, tại giao điểm với đường kẻ dọc số 2.
- Viết nét chéo xuống bên phải, kết thúc tại đường kẻ ngang số 1.
Hình minh hoạ nét xiên phải
2.5 Nét móc xuôi
- Đặt bút thấp hơn đường kẻ ngang số 3, trên đường kẻ dọc số 2.
- Viết nét cong hơi hướng lên, rồi móc xuống theo đường kẻ dọc số 3, sau đó dừng bút tại đường kẻ ngang số 1.
Hình minh hoạ nét móc xuôi
2.6 Nét móc ngược
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 3 tại giao đường kẻ dọc số 2.
- Viết nét thẳng xuống đường kẻ dọc số 2, cách một chút rồi chuyển hướng viết lên trên, kết thúc ở đường kẻ ngang số 2.
Hình minh hoạ nét móc ngược
2.7 Nét móc 2 đầu
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 2, tại giao điểm với đường kẻ dọc số 1.
- Viết như nét móc xuôi, nhưng khi chạm bút đến đường kẻ ngang 1 thì viết móc lên trên, dừng bút ở đường kẻ ngang số 2.
Hình minh hoạ nét móc 2 đầu
2.8 Nét cong trái
- Đặt bút gần đường kẻ ngang số 3, gần đường kẻ dọc số 3.
- Viết nét cong lên trên sang trái, sau đó lượn cong xuống dưới và kết thúc dưới đường kẻ ngang số 2.
Hình minh hoạ nét cong trái
2.9 Nét cong phải
- Đặt bút ở vị trí tương tự nét cong trái ở hướng ngược lại.
- Viết cong lên trên sang phải, lượn xuống dưới và dừng bút tại đường kẻ ngang số 2.
Hình minh hoạ nét cong phải
2.10 Nét cong khép kín
- Điểm đặt bút giống với nét cong trái, sau đó viết nét cong trái
- Sau đó tiếp tục lượn cong thành vòng khép kín, kết thúc ở điểm bắt đầu.
Hình minh hoạ nét cong khép kín
2.11 Nét khuyết trên
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 2, vị trí giữa đường kẻ dọc số 2 và 3.
- Viết cong lên trên sang phải, chạm đường kẻ ngang số 6 rồi chuyển hướng thẳng xuống đường kẻ dọc số 3, kết thúc tại đường kẻ ngang số 1.
Hình minh hoạ nét khuyết trên
2.12 Nét khuyết dưới
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 3, tại giao điểm đường kẻ ngang và kẻ dọc.
- Viết thẳng xuống đường kẻ dọc 3 khoảng 5 ô ly, chuyển hướng lượn cong lên trên rồi dừng bút ở đường kẻ ngang số 2.
Hình minh hoạ nét khuyết dưới
2.13 Nét thắt trên
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 1, giữa đường kẻ dọc số 1 và 2.
- Viết đường cong hơi xoắn lên phải, chạm đường kẻ ngang số 3 rồi xoắn 1 vòng nhỏ, kết thúc tại giữa đường kẻ ngang số 2 và số 3.
Hình minh hoạ nét thắt trên
2.14 Nét giữa
- Đặt bút trên đường kẻ ngang số 2.
- Viết nét cong lên trên và sang phải, lượn vòng xuống rồi viết nét xoắn nhỏ tại đường kẻ ngang số 2, kéo xuống chạm đường kẻ ngang 1 rồi viết hất lên.
Hình minh hoạ nét thắt giữa
Video hướng dẫn tập viết các nét cơ bản. Nguồn: TÀI NGUYÊN
3Lưu ý khi luyện viết
- Để viết đúng, cần chú ý các điểm dừng bút và đường cong trong từng nét.
- Việc đặt đúng điểm bắt đầu và kết thúc giúp chữ viết chuẩn và đẹp hơn.
- Nên luyện tập theo thứ tự từng nét trên để hình thành kỹ năng viết cơ bản.
Dạy trẻ mầm non viết các nét cơ bản không chỉ là việc chuẩn bị cho lớp 1 mà còn giúp bé rèn luyện sự khéo léo, kiên nhẫn và khả năng tập trung. Với phương pháp hướng dẫn phù hợp, kết hợp sự kiên trì của phụ huynh và giáo viên, trẻ sẽ nhanh chóng viết đúng, đẹp và tự tin hơn khi bước vào bậc tiểu học. Hãy biến việc luyện viết thành hoạt động vui vẻ, nhẹ nhàng để bé luôn hứng thú và yêu thích chữ viết.
