Trước hết là lan Dracula: Hiện nay nhiều trang mạng giới thiệu những loài lan có hoa giống như mặt khỉ và gọi chúng là lan khỉ (monkey orchid). Thêm vào đó, họ giới thiệu nhiều hình ảnh khác nhau về những loài lan này và gọi chung bằng tên khoa học là Dracula simia.
Đây là điều không đúng, bởi vì, trên thực tế có khoảng 118 loài lan thuộc chi Dracula, chúng có tên khoa học khác nhau, không thể gọi chung là Dracula simia. Còn về cách gọi là lan khỉ thì dễ gây nhầm lẫn một loài lan khác thuộc chi Orchis, được gọi là lan khỉ (sẽ giới thiệu ở phần sau).
Những loài lan thuộc chi Dracula - một thuật ngữ của nghề làm vườn, không ám chỉ ác quỷ Dracula trong tiểu thuyết hay điện ảnh phương Tây
pinterest.com, houseplantspro.com, facebook.com, orchidspecies.com
Nhìn chung, Dracula simia là một loài lan biểu sinh nằm trong chi Dracula. Sự bố trí nhụy, cánh hoa và cánh môi của chúng cho thấy giống như mặt khỉ. Hoa có hương thơm giống mùi cam chín.
Rất tiếc, trong tiếng Anh không có tên gọi chung cho chi Dracula. Do đó chúng tôi tạm thời gọi những loài lan có hoa giống như mặt khỉ là lan mặt khỉ hay lan Dracula. Xin lưu ý, Dracula ở đây không phải dùng để ám chỉ ác quỷ Dracula trong tiểu thuyết hay điện ảnh phương Tây. Thuật ngữ Dracula trong chi Dracula được viết gọn là Drac trong nghề làm vườn, có nghĩa đen là “rồng nhỏ”, ám chỉ vẻ ngoài lạ lùng của hai cựa dài của những đài hoa.
Loài lan có đôi môi nóng bỏng
Dracula simia và những loài lan khác thuộc chi Dracula phân bố ở Trung Mỹ, phía tây bắc vùng Andes và gần như một nửa ở Ecuador. Trước đây, chi Dracula nằm chung với chi Masdevallia, đến năm 1978 chi này được tách thành một chi riêng.
Lan khỉ: có tên khoa học là Orchis simia thuộc chi Orchis, một loài có hoa màu hồng hơi xám cho tới màu tím (hoặc hung đỏ). Cái tên lan khỉ xuất phát từ cánh môi dạng thùy của chúng trông giống như vẻ ngoài của con khỉ đực. Loài này phân bố ở châu Âu, Địa Trung Hải, Nga, Anatolia (Asia Minor) và Iran. Hoa của chúng tỏa mùi hôi giống như phân động vật.
Lan khỉ (Orchis simia). Cái tên lan khỉ xuất phát từ cánh môi dạng thùy của chúng trông giống như vẻ ngoài của con khỉ đực
sciencephoto.com
Lan vịt trời bay: còn gọi là lan chim nước bay, có tên khoa học là Caleana major. Chúng là loài lan nhỏ phân bố ở phía nam và phía đông Australia. Đây là loại địa lan, có hoa giống như con vịt trời đang bay. Hoa của chúng thu hút côn trùng, đặc biệt là loài ong cắn lá (sawflies) - ong đực giúp hoa thụ phấn trong quá trình gọi là pseudocopulation. Vào năm 1986, loài lan này được in hình trong những con tem bưu điện của nước Úc.
Lan bạch hạc: có tên khoa học là Pecteilis radiata (đồng danh Habenaria radiata) là một loài phong lan được tìm thấy ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Nga. Loài này còn được gọi là lan cò trắng vì hình dạng của hoa giống như con cò đang bay. Ngoài ra lan bạch hạc còn có tên là lan tua rua hay sagisō. Ở Trung Quốc người ta thường gọi chúng là lộ thảo, Nhật Bản gọi lộ thảo, lộ lan hay hiệp diệp bạch điệp hoa. Hoa trắng nở từ tháng 7-9 hằng năm, cuống cao 20-50 cm, có thân ngầm. Loài bạch hạc Nhật rất đẹp, song do bị hái quá nhiều nên số lượng giảm mạnh, hiện nay có nguy cơ tuyệt chủng. Không nên nhầm lẫn bạch hạc với lan tua trắng (Platanthera praeclara), một loài ở Bắc Mỹ.
Lan vịt trời bay (Caleana major), lan bạch hạc (Pecteilis radiate)
: exotic-plants.de, wikimedia.org
Lan môi đỏ: tên khoa học là Psychotria elata, một loài lan nhiệt đới, phân bố ở các khu rừng ở Trung và Nam Mỹ. Loài lan có đôi môi nóng bỏng, đỏ tươi này chỉ xuất hiện trong một thời gian ngắn cho tới khi nở hoàn toàn, song như thế cũng đủ là những viên ngọc quý cho khu vườn nhà bạn.
Lan nôi: còn gọi là lan thuyền hay lan tulip, tên khoa học là Anguloa uniflora. Loài hoa này trông giống như một em bé nằm trong nôi, là một trong những loài lan lớn nhất với chiều cao gần 60 cm, có mùi thơm của nước hoa bạc hà hoặc quế, tên viết tắt của nó trong nghề làm vườn là Ang.
Lan môi đỏ (Psychotria elata) và lan nôi (Anguloa uniflora) - trên; lan mặt hổ (Phalaenopsis amabilis) và lan bồ câu (Peristeria elata) - dưới
cnaonlinenews.com, fineartamerica.com, orchid-nord.com, flickr.com
Nhìn chung, còn nhiều loài lan lạ khác, chẳng hạn như lan mặt hổ (Phalaenopsis amabilis) - còn gọi là lan mặt trăng hoặc lan bướm, phân bố chủ yếu ở Ấn Độ, Indonesia và Australia; lan móng guốc (Calceolaria uniflora) có màu cam tươi với những chấm đỏ và một đĩa mật hoa màu trắng ở dưới cùng, trông giống một người ngoài hành tinh đang cười với đôi mắt nhỏ; lan bồ câu (Peristeria elata) giống như một con bồ câu đang đậu, hoa có màu đá cẩm thạch (trắng với những mảng màu tím), hương thơm tương tự như mùi bia.
