Cải thiện dinh dưỡng - Tạo nền tảng sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em vùng nghèo

Tác động toàn diện, nhấn mạnh hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái

Trong giai đoạn 2021-2025, chương trình đã hỗ trợ dinh dưỡng cho hàng triệu phụ nữ và trẻ em - những nhóm dễ bị tổn thương nhất trước nghèo đói và thiếu dinh dưỡng. Cả nước, 169.119 phụ nữ mang thai được bổ sung vi chất dinh dưỡng; 646.057 bà mẹ có con dưới 5 tuổi được tư vấn dinh dưỡng. Đây là những can thiệp có ý nghĩa đặc biệt về bình đẳng giới, giúp phụ nữ - vốn là người chăm sóc chính trong gia đình - nâng cao kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khỏe cho bản thân và con nhỏ.

Ngoài ra, hơn 998.902 trẻ từ 5-16 tuổi được tư vấn dinh dưỡng, trong đó có lượng lớn là trẻ em gái - nhóm thường chịu thiệt thòi hơn về chăm sóc sức khỏe và khả năng tiếp cận thông tin, nhất là tại vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn. Các can thiệp đã góp phần giảm nguy cơ thiếu máu, thiếu sắt, thấp còi - những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và cơ hội học tập của trẻ em gái trong tương lai.

Kết quả quan trọng khác là 146.098 trẻ dưới 5 tuổi được bổ sung vi chất, 34.333 trẻ em được quản lý suy dinh dưỡng cấp tính tại cộng đồng, giúp giảm mạnh tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ dưới 16 tuổi xuống còn 25,42%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra. Đây không chỉ là thành tựu về y tế, mà còn là bước tiến trong thúc đẩy bình đẳng giới, bởi nâng cao tầm vóc trẻ em gái chính là đầu tư vào thế hệ phụ nữ tương lai - những người sẽ tham gia thị trường lao động, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy vậy, chương trình vẫn gặp một số khó khăn như kinh phí phân bổ năm 2022 bị chậm, khiến trẻ dưới 2 tuổi và bà mẹ mang thai ở 1.089 xã nghèo bỏ lỡ “cửa sổ cơ hội vàng” để được hỗ trợ. Một số địa phương còn phân bổ kinh phí cào bằng, chưa ưu tiên đúng mức cho vùng đặc biệt khó khăn - nơi tỷ lệ phụ nữ nghèo, phụ nữ dân tộc thiểu số và trẻ em gái bị suy dinh dưỡng cao hơn.

Bên cạnh đó, hạn chế trong năng lực tuyến huyện và việc thiếu đơn vị cung ứng sản phẩm dinh dưỡng đạt chuẩn cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai, làm giảm tốc độ tiếp cận của các nhóm yếu thế - chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.

Nhiều địa phương triển khai hiệu quả, tăng quyền năng chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ

Nhiều địa phương trên cả nước đã triển khai hiệu quả Tiểu dự án 2, qua đó tăng cường quyền năng chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ và trẻ em gái. Tại Thanh Hóa, với nguồn kinh phí hơn 48 tỷ đồng được Trung ương giao giai đoạn 2023-2025, các hoạt động cải thiện dinh dưỡng được thực hiện đồng bộ, hướng ưu tiên vào nhóm bà mẹ và trẻ em gái - những đối tượng chịu nhiều bất lợi về sức khỏe ở vùng nghèo. Chỉ trong 02 năm, tỉnh đã tư vấn kiến thức dinh dưỡng cho hơn 19.500 bà mẹ, bổ sung đa vi chất cho gần 21.000 phụ nữ mang thai, đồng thời cung cấp tư vấn về chăm sóc sức khỏe, dinh dưỡng và sức khỏe sinh sản vị thành niên cho hơn 53.200 trẻ từ 5 đến 16 tuổi, trong đó tỷ lệ lớn là trẻ em gái. Bên cạnh đó, gần 900 trẻ suy dinh dưỡng được theo dõi chặt chẽ tại cộng đồng, giúp kịp thời can thiệp và hạn chế tình trạng suy dinh dưỡng kéo dài.

Tại Nghệ An, địa phương có nhiều xã vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc, công tác cải thiện dinh dưỡng được triển khai với quy mô lớn nhằm tạo chuyển biến từ chính đội ngũ y tế cơ sở. Tỉnh đã tổ chức 40 lớp tập huấn cho hơn 3.200 cán bộ y tế tuyến xã, phường, thôn, bản - trong đó phần lớn là cán bộ nữ. Đây không chỉ là hoạt động nâng cao năng lực chuyên môn, mà còn là bước đi quan trọng để thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực y tế, giúp phụ nữ có thêm cơ hội tham gia đào tạo và phát triển nghề nghiệp. Kết quả triển khai cho thấy hơn 9.100 bà mẹ được tư vấn chế độ dinh dưỡng hợp lý, 623 phụ nữ mang thai được bổ sung vi chất, và gần 27.500 trẻ em, chủ yếu là trẻ dân tộc thiểu số và nữ sinh vùng cao, được tư vấn về dinh dưỡng và sức khỏe. Những hoạt động này góp phần quan trọng trong việc giảm nguy cơ thiếu máu, thiếu vi chất và suy dinh dưỡng thấp còi trong cộng đồng.

Tây Ninh cũng là địa phương ghi dấu ấn khi ưu tiên các hoạt động hướng đến phụ nữ và trẻ em gái - nhóm dễ bị tổn thương nhất trước các vấn đề về sức khỏe sinh sản và dinh dưỡng. Trong giai đoạn 2021-2024, tỉnh đã bổ sung vi chất sắt cho 1.690 trẻ em gái vị thành niên từ 12 đến dưới 16 tuổi, giúp giảm tình trạng thiếu máu - yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, khả năng học tập và cơ hội tham gia thị trường lao động của các em trong tương lai. Cùng với đó, hơn 1.000 trẻ từ 6 đến 59 tháng tuổi suy dinh dưỡng thấp còi và hơn 1.120 trẻ từ 5 đến dưới 16 tuổi suy dinh dưỡng được hỗ trợ bổ sung vi chất và theo dõi. Các hoạt động tư vấn dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai, bà mẹ cho con bú được triển khai rộng rãi, giúp cải thiện dinh dưỡng ngay từ giai đoạn sớm - nền tảng quan trọng để bảo đảm bình đẳng giới trong chăm sóc sức khỏe.

Từ những kết quả thực tiễn tại các địa phương, có thể khẳng định rằng Tiểu dự án 2 - Cải thiện dinh dưỡng, không chỉ góp phần giải quyết tình trạng thiếu vi chất hay suy dinh dưỡng, mà còn tạo ra tác động sâu rộng hơn: giảm bất bình đẳng giới trong chăm sóc sức khỏe ban đầu; nâng cao quyền năng cho phụ nữ thông qua việc tăng cường kiến thức và kỹ năng về dinh dưỡng; cải thiện sức khỏe và tầm vóc cho trẻ em gái - yếu tố quyết định đến chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai. Đồng thời, tiểu dự án cũng góp phần thực hiện các mục tiêu của Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030, đặc biệt trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em.

Để chương trình phát huy hiệu quả bền vững trong thời gian tới, việc tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho vùng nghèo, tăng cường đào tạo cho đội ngũ cán bộ nữ tuyến cơ sở và mở rộng hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ em gái vị thành niên sẽ là những giải pháp quan trọng nhằm bảo đảm mọi phụ nữ và trẻ em gái đều được tiếp cận đầy đủ với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu./.

Ngọc Dương